Eğitimin amacı, bireylerin kendilerini gerçekleştirmelerine ve en yüksek potansiyellerini ortaya koymalarını sağlamaktır. Sosyalizasyon sürecinde yurttaşlık görevlerini bilen ve ötekilerle iyi ilişkiler kurabilen bireyleri yetiştirmek önemli işlevleridir. Sosyal ahlak kurallarını bilmesi ve etik değerlere uyması için bir bireyin eğitim alması önemlidir.
Bilgi, beceri ve yetenekler eğitim ile pekiştirildiği için eğitimin bireye çeşitli kazanımlar sağladığı bilinmektedir. Eğitim, bireyi hayata hazırlama bakımından oldukça işlevseldir. Toplumsal bilgi ve becerilerin sosyalleşme sürecinde bireyler tarafından nasıl kazanılması gerektiğini ve bu bilgilerin her bireyin özel kişiliğinde nasıl yaşaması gerektiğini aşılayan bir tutum kazandırır.
Başlıklar
Eğitimin Toplumsal Amacı Nedir?
Eğitimin toplumsal amacı, bireylerin toplumsal ve kültürel anlamda gelişmelerini sağlamaktır. İlk olarak bireyin kendi kişisel gelişimini tamamlayarak içinde yaşadığı toplumda iyi bir yaşam standardına sahip olmasına yardımcı olmaktadır. Kültürel devamlılık, sosyalleşme ve toplumsal ilişkilerin düzenlenmesi için eğitim şarttır. Bireyin kendi kişisel yaşamını idame ettirecek kaynakları keşfetmesi için bir araç olan eğitim, bireylerin kişisel gelişimlerini tamamlamalarına yardımcı olur. Kendini gerçekleştirmiş bir birey topluluğu bütüncül olarak özgür ve aydın yetişmiş bir toplumu meydana getirir, bu nedenle eğitim önemli bir konudur.
Eğitimin Özel Amacı Nedir?
Bireylere iletişim becerileri kazandırır ve onların kendilerini iyi ifade etmelerine olanak sağlar. Toplumsallaşma içerisinde her bireyin özgün ve özerk olarak kimliğini ortaya koyabilmesine yardımcı olur. Eğitimli bireyler yetiştirerek her bireyin özgür yaşamını düzenleyebilecek kaynaklara erişmesini sağlar. Bireylerin üretken ve sağlıklı bir yaşam sürebilmeleri için eğitim şarttır. Kişisel olarak en yüksek potansiyelini ortaya koyabilen bir birey, ötekilerin içerisinde kendisini en yüksek özgüven ve başarı ile gösterebilme olanağına sahip olur.
Eğitim Sosyolojisinin Amaçları Nelerdir?
Eğitim sosyolojisi, toplumsal beklentilere karşılık toplumsal kurumlar ve eğitim kurumu arasındaki ilişkiselliği inceler. Aynı zamanda, toplumun diğer alanlarında eğitim kurumunun yaratmış olduğu etkiyi inceleyerek bireylere sağladığı kazanımları değerlendirir. Toplumsal yapı ve değişmeyi baz alarak dönemsel koşullara uygun bir eğitim sisteminin oluşmasını sağlamak en önemli amacıdır. Eğitime sosyolojik yaklaşımın amacı, bireylerin ait oldukları kültürel ve toplumsal yapı içerisinde değişen koşullar karşısında en yetkin donanımlar ışığında belirli bilgi ve tekniklere sahip olmalarını sağlamaktır.
Eğitimin İşlevleri Nelerdir?
Kültürel bilinci oluşturma ve bireylerin toplumsal yaşamda davranma süreçlerini öğretme gibi işlevleri vardır. Birey ve toplumun ilişkiselliğini kurmayı amaçlar. Millet ve vatan bilincini aşılayarak bireylerin ait oldukları topluma ve kültüre dair bir şuur oluşturur. Her bireyin özgür ve özerk bireyler olarak yetişmelerine katkı sağlayan bir misyona sahip olması gereken eğitimin işlevleri şöyledir;
- Kolektif kültürel bilinç inşa eder.
- Eğitimin İşlevleri içerisinde en önemlisi toplumsallaşmayı öğretir.
- Milli bilinç ve yurttaşlık bilincini aşılar.
- Bağımsız bireyler yetiştirmeyi hedefler.
- Toplumsal yapı ve değişimi tarihsel olarak öğretir.
- Coğrafi ve kültürel konumlanmaları öğretir.
- Gizil işlevleri vardır. (Aile kurma, statü sahibi olma, suçu önleme vb.)
- Ekonomik olarak kalkınmayı sağlar.
- Siyasi düzeni koruma işlevi vardır.
- Kültürel değerleri kuşaklar arası aktarıma tabi tutar.
Eğitimin işlevleri bireylerin gelişmeleri ve içinde yaşadıkları toplumla uyumlu yaşamaları için olanak sağlar. Bireyler, eğitimi özgür ve hiçbir siyasi yapıya indirgenmemiş bir sistem içerisinde almalı ve kendi bireysel gelişimlerini tamamlamalılar. Aksi takdirde, eğitimde özgürlük ve fırsat eşitliğinin sağlanması mümkün değildir. Her bireyin dünyaya geldiği toplumda en yüksek potansiyelini gerçekleştirme hakkı vardır ve bu nedenle ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda gelişeceği bir eğitim sürecinden geçmesi önemlidir. Okulun işlevleri de bireylerin ikinci sosyalleştikleri alan olması bakımından ötekilerle bir ara var olmayı öğretmektir.
Eğitimin Açık İşlevleri Nelerdir?
Eğitimin açık işlevleri, ekonomik, toplumsal, siyasi, bireysel ve felsefi işlevlerdir. Toplumsal işlev, toplumun ve kültürün devamlılığını sağlamayı öğretir. Siyasal işlev, toplumsal düzen ve siyasi düzeni oluşturmak açısından bireylere millet şuuru aşılamayı hedef alır. Ekonomik işlevi ise bireylere çeşitli üretici yetkinlikler katarak ve bireylerin ekonomik yetkinliklerini geliştirerek onlara bağımsız olarak meslek icra edebilme yetisi kazandırır. Bireysel işlev, kişinin kendi beceri, yetenek ve özelliklerine göre kendisini gerçekleştirmesini sağlar. Felsefi işlev, bireyin düşünme biçimi ve objektif düşünme yetisini geliştirmeyi amaçlayan bir işlevdir. Detaylandırmak gerekirse şunlar söylenebilir;
- Eğitimin Açık İşlevleri içerisinde en önemlisi; Felsefi İşlev
- Ekonomik İşlev
- Siyasi İşlev
- Toplumsal İşlev
- Bireysel İşlev
Eğitimin açık işlevleri, bireylerin beceri, yetenek ve özelliklerine uygun bir biçimde siyasi, ekonomik ve toplumsal alanlarda kendini gerçekleştirebilecekleri bir alan sağlamaktadır. Özellikle felsefi eğitim, erken yaşlardan itibaren her bireyin alması gereken bir işleve sahiptir. Bugünkü eğitim sisteminde ne yazık ki temelden felsefe eğitimi verilmemektedir. Objektif düşünme sorgulama yeteneği, her bireyin kazanması gereken bir hayat misyonu olarak tüm okul aşamalarında öğretilmesi gereken birinci derstir.
Eğitimin Gizli İşlevleri Nelerdir?
Eğitimin gizli işlevleri, bireylere eş seçme, çocuk yapma ve çocuğa bakım verme, suçtan korunma gibi bazı özellikler kazandırır. Tanıdık sağlama, statü kazandırma ve çocukların ekonomik anlamda sömürüsünü engelleme gibi işlevleri de vardır. İşsizliği önleme, bireyin kendi yetkinlikleri dahilinde gelişmesine olanak sağlama gibi bazı unsurlara da sahiptir. Her bireyin en yüksek potansiyelini ortaya koyabilmesi için eğitimin şart olduğu unutulmamalıdır.
Eğitimin Temel İşlevi Nedir?
Eğitimin en temel işlevi bireyin kendini gerçekleştirmesine olanak tanımaktır. Her toplumsal yapı, tekil bireylerden meydana gelen bir oluşumdur. Bu oluşumdaki tek tek bireylerin kişisel gelişimleri kendi potansiyellerinin en üst düzeyinde değilse o toplulukta belli bir uyum ve denge sağlanamaz. Bu nedenle, her birey kendi başarılı ve yetenekli olduğu konuları keşfedeceği bir ortamda eğitim almalıdır. Tüm vatandaşların en önemli hakkı, eğitim sürecinde kendi potansiyelini keşfedeceği özgür ve şefkatli bir ortama sahip olmaktır. Öğretimin işlevleri içerisinde en birinci konu, bireysel farklılıkların bir toplumsal yapı içerisinde maksimum özgünlük ve düzen içerisinde sürdürülmesinin öğretilmesidir.
Eğitimin Önemi Nedir?
Eğitimin önemi, bireyin kişiliğini, kim olduğunu ve nasıl yetkinlikleri olduğunu anlamasına olanak tanımasıdır. Kendini bir kere keşfetmiş ve en yüksek potansiyelini yaşayabilen birisi içinde yaşadığı topluma da faydalı olur. Bu nedenle, birey kendini gerçekleştireceği maksimum özgür ve şefkatli bir ortamda eğitilmelidir. Bilgiye sahip olan her birey, günümüzün rekabetçi ortamında başarılı olabilme yetkinliklerine sahip olur. Bilgiyi doğru işleyebilmeyi öğrenmek, bireyin sahip olabileceği en yüce kaynaktır. Bu nedenle, eğitim her bireyin kendisini başarı ile ortaya koyacağı kaynaklara ulaşabilmesini sağlama bakımından önemlidir.
Eğitimin Hedefleri Nelerdir?
Eğitimde hedefler, bireylerden eğitim sonunda beklenen maksimum performansı gözlemleyebilmektir. Birey, eğitim bitince kendi potansiyelini en üst düzeyde ortaya koyuyorsa o eğitim sisteminin başarılı olduğu söylenebilir. Tabi ki, bir bireyi sadece toplum mu yaratır derseniz tabi ki bireyin kendi gelişim azmi ve hırsının da önemli olduğunu söylemek mümkün olacaktır. Bilgi, beceri, tutum, ilgi, güdülenme ve kişilik gibi özelliklerin bireyde eğitim sonunda maksimum düzeyde kendini göstermesi beklenir.
Eğitimin Bireysel Amacı Nedir?
Bireyin kendisini gerçekleştirmesi, ekonomik olarak özgürleşmesi ve vatandaşlık görevlerini yerine getirmesi eğitimin bireysel amacıdır. Birey, salt bilgilenme sürecinden geçtiği bir okullu olma dönemi yaşamamalı, sosyal açıdan ahlak kurallarını öğrendiği bir yaşam alanına atılmalıdır. Eğitimin bireysel amacı da bireylere etik ve ahlak kurallarını aşılamaktır. Her birey, kendi öznel dünyasında toplumsallaşmak için belirli etik ve ahlak kurallar olduğunu bilerek davranabilmeyi öğrenmelidir.
KAYNAKÇA:
- Aslan, A. K. (2001). Eğitimin toplumsal temelleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(5), 16-30.
- Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkinmaya etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 33-41.
- Ergün, M. (2009). Eğitim felsefesi (Vol. 5). Pegem Akademi.
- Keyifli, Ş. (2013). Eğitim ve din eğitimi. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 13(2), 31-54.
