Modern sanat, yaklaşık olarak 1860 – 1970 yılları arasında hâkim olan sanatsal özellikler ve felsefi duruşu kapsayan sanat dönemidir. Modern sanatın doğuşunda sanatçıların dünyayı gördükleri biçimde ifade etmekten vazgeçmeleri etkili olmuştur. Bu dönem ile birlikte, sanat kendisini konu haline getirmeye başlamıştır. Ünlü sanat eleştirmeni Greenberg’e göre ilk modernist ressam olan Manet ve empresyonistler, teknik olarak boya ve fırça kusurlarını saklamak yerine öne çıkarmaya başlamışlardır (Read, 2020). Doğanın bir taklidini yapma alışkanlığı geri planda kalmıştır. Freud’un ‘The Interpretation of Dreams’ eserinin etkileri olarak bilinç, bilinçdışı, zihin gibi kavramlar ön plana çıkmıştır. Sanatçıların bu kavramlar üzerine düşünmeleri sonucunda gelenekselin dışında, eserlerinde sembolik tavırlar ve soyut imgeler görülmektedir.
Başlıklar
Modern Sanatın Özellikleri
- Geleneksel sanat anlayışından uzaklaşılarak yeni bir bakış açısı ile sanat icra edilmektedir.
- Sanat, bir amaç olmaktan çıkarak bir araç haline gelmiştir. Öz, içerik veya biçim bakımından bütün bağımlılıklarından arındırılmıştır. Sanat kendi için var olmaya başlamıştır.
- Soyut kavramlara daha fazla yer verilmektedir.
- Modern sanatın özü, disiplinin kendisini ve yöntemlerini eleştirmektir.
- Gerçekçi bir yansıtma biçiminden uzaklaşılmış, simgesel anlatımlara yer verilmiştir.
- Sanatçılar, didaktik görevlerden arınarak sanatın kendisine odaklanmışlardır.
İlginizi Çekebilir: Sanat Sosyolojisi Nedir?
Modern Sanat Ressamları ve Eserleri
Modern sanat dönemi, sanatçıların gelişimi ve etkileşimi bakımından çok zengin, ayrıca oldukça verimli bir dönemdir. Bu nedenle aşağıda yalnızca bazı öncü sanatçılara ve onların öncülük eden eserlerine yer verilmiştir.
- Édouard Manet – Olympia, Kırda Öğle Yemeği, Tuileries’de Müzik, Bira İçenler, İmparator Maximilian’ın İnfazı
- James McNeill Whistler – Siyah ve Altın Gece Manzarası, Beyazlar İçinde Kadın, Sanatçının Annesi, Pourville Sahili
- Vincent van Gogh – Yıldızlı Gece, Otoportre, Kırmızı Bağ, Ay Çiçekleri, Kulağı Sarılı Otoportre
- Ernst Ludwig Kirchner – Marzella, Sokak, Bir Asker Olarak Otoportresi, Dans Okulu, Taverna
- Carlos Schwabe – Mezarcının Ölümü, Akşam Çanları, Sanatçının Kızı
- Paul Cézanne – Şişe ve Elma Sepeti, Otoportre, Modern Olympia, Asılmış Adamın Evi, Yıkanan Kadınlar, Sainte-Victorie Dağı
- Edward Munch – Çığlık, Kaygı, Öpüşme, Puberty, Madonna, Ashes, The Dead Mother
- Henri Matisse – Mavi Çıplak, Şapkalı Kadın, Madam Matisse: Yeşil Çizgi
- Henri Rousseau – Uyuyan Çingene, Rüya, Yılan Oynatıcısı
- Emil Nolde – Sunflowers, Altın Buzağı Çevresinde Dans, Stormy Sea, Burial
- André Derain – Charing Cross Köprüsü, Vers Vadisi, Cassis Civarından Manzara,Yeşil Tonlarla Madam Derain, Balıkçı Tekneleri Collioure
- Henri de Toulouse-Lautrec – Fernanda Sirki’nde, Moulin Rouge’da, Jane Avril Dans Ediyor, Baş Başa Akşam Yemeği
- Émile Bernard – Venedik’te Sabah Maviliği, Salon, Af Dileyen Bretonlu Kadınlar,
- Pablo Picasso – Yaşlı Gitarist, Guarnica, Avignonlu Kızlar, Ağlayan Kadın, Ölü Evi, Absent İçen, Mavi Oda, Oturan Kadın
- Umberto Boccioni – Bisikletçinin Dinamizmi, Tre Donne, Kent Uyanıyor, Mızraklı Süvarilerin Taarruzu, Anne, The Morning
- Andy Warhol – Marilyn’ler, Sekiz Elvis, Gümüş araba Kazası, Big Electric Chair
- Kazimir Maleviç – Siyah Kare, Büro ve Oda, Süprematizm, Kış, Çiçekçi Kız,Tırpancı
- Giacomo Balla – Işık Etüdü, Nunzio Nasui Portresi, Balkonda Kız Çocuk, Tasmalı Köpeğin Dinamizmi
- Victor Vasarely – Zebra, Tridim, Denfert, Vega 200, Vega Leb
- Richard Serra – Berlin Eğrileri, Sight Point, Abstract Slavery, Shift
Modern Sanat Akımlarının Ortaya Çıkış Nedenleri
Modern sanat döneminden önce, sanatçılar çoğunlukla kiliseler, resmî kurumlar veya zengin zümre tarafından resim yapmak üzere görevlendirilirdi. Bu sanat eserlerinin de içeriği ve ana teması genellikle dini ve mitolojik temalar olmaktaydı. 19. yüzyıl sanatçılarının birçoğu kişisel deneyimlerine ve kendi bakış açılarına doğru orantılı olacak şekilde konular ve ana temalar seçerek eserler üretmeye başlamışlardır (Dickerson, 2019). Bu gelişmeler doğrultusunda modern sanat akımlarının ortaya çıkış nedenleri aşağıdaki gibidir.
- Sanatçıların gerçeği arama istekleri.
- Bilimsel çalışmaların hız kazanması ve deney / gözlem metotlarının yaygınlaşmasının getirdiği yeni bakış açıları.
- Sanayi devrimi sonrası endüstriyel hayatın gelişimi.
- Pozitivist düşüncenin gelişimi ve teolojik düşüncenin geri planda kalmaya başlaması.
Modern Sanat ve Çağdaş Sanat Arasındaki Farklar Nelerdir?
Modern sanat ve çağdaş sanat kelimelerin anlamları itibariyle sıklıkla karıştırılmakta ve birbirinin yerine kullanılmaktadır. Oysa ki modern sanat ve çağdaş sanat birbirlerini izleyen iki farklı sanat dönemidir. Elbette ki birbirlerinden etkilenmişlerdir ve benzerlikleri mevcuttur. Farklılıkları ise aşağıda maddeler halinde verilmiştir (Harris,2013).
- Modern sanat ve çağdaş sanat arasındaki en önemli fark, hâkim oldukları yıllardır. Modern sanat 1860-1970 yılları arasında hüküm sürerken çağdaş sanat ise 1970’lerde başlayan günümüzde de devam eden sanatsal süreçtir.
- Çağdaş sanat eserlerinde sert şekil kullanımları bulunmamaktadır ancak modern sanat eserlerinde sert ve köşeli çizimler hakimdir.
- Modern sanatta daha öznel ve kişisel konulara yer verilirken çağdaş sanat eserlerinde toplumsal ve küresel konulara yer verilmektedir.
- Çağdaş sanat eserlerinin modern sanata kıyasla daha fazla sosyal etkilerinin olduğunu söylemek mümkündür.
- Çağdaş sanatçılar, içerik seçimi ve sanat stillerini belirlemek konusunda, dönemin sosyal ve siyasal düzenleri dolayısıyla, modern sanatçılardan daha özgürdürler.
Kaynakça
- Dickerson, Madelynn (2019), A’dan Z’ye Sanat Tarihi, Say Yayınları, İstanbul
- Harris, Jonathan (2013), Yeni Sanat Tarihi, Sel Yayıncılık, İstanbul.
- Read, Herbart (2020), Modern Sanatın Felsefesi, Hayalperest Yayınları, İstanbul.
