Öz: Makalenin giriş kısmında sosyal politikanın tanımı hakkında bilgiler verilmiştir. Sosyal politikanın görevleri ve işlevleri konusunda bilgiler verilip, koronavirüs sürecinde sosyal politikaların öneminden bahsedilmiştir. Gelişme bölümünde ise toplumsal çalışma, toplumsal örgütlenme, sosyal planlama gibi konular bağlamında sosyal politikanın işlevine değinilmiştir. Bu işlevler koronavirüs süreci ile birlikte değerlendirilmiştir. Sosyal politika bağlamında devletin aldığı önemlere değinilmiş ve koronavirüs kriz döneminde refah ve sosyal devletin önemi vurgulanmıştır.
Sosyal Politika Nedir?
Sosyal politika, toplumun sosyal refah düzeyini, sosyal imkanlarını ve ekonomik ferahlıklarını arttırmayı hedeflemektedir. Refah adı verilen kavramın toplumsallaşmasını sağlama amacı olan sosyal politika, toplumu birleştirmeyi hedeflemektedir. Sosyal politika incelemeli alanı olarak ilk başlarda sadece işçi sınıfını kapsasa da daha sonraki zamanlarda kamu görevlilerini de kapsam içine almıştır. Genel anlamda bağımlı statü altındaki kişiler, ekonomik yönden güçsüz kesimleri kapsamaktadır. Sosyal politika, devlet eli yürütülmektedir. Bu nedenle de kamusal niteliktedir. Bu nedenden dolayı da sosyal politikaların finansmanı devlettir. Sosyal politika, iş sağlığı, iş güvenliği, sendikalaşma imkanının verilmesi, gelir güvencesi sağlama, iş güvencesi, sosyal güvenlik gibi konularda topluma katkı sağlamaktadır. Koronavirüs tehlikesi tüm dünyayı her alanda etkilemiştir. Ekonomi, sağlık, sosyal refat gibi konularda zor duruma düşen dünya, koronavirüs sürecinde sosyal politikalar ile ayağa kalkma çabasındadır. Türkiye Cumhuriyet’inin sosyal ve refah devleti olması sebebi ile sosyal politikalar kullanılarak toplumun, en az hasarı alması sağlanmaya çalışılmıştır. Sosyal kurum ve normların değerlendirilmesi yapılmış, koronavirüs sürecinde yapıcı çözümler aranmaya çalışılmıştır.
Sosyal Politika İle Çözümler
Koronavirüs sürecinde hızla artan ihtiyaçlar ve sosyal problemler karşısında çözüm ihtiyaçları mevcuttur. Bu ihtiyaçlar sosyal politika ile çözülmektedir. İlk olarak yardıma muhtaç insanlara yardımlar gündeme gelmiştir. Bu aşamada toplumsal çalışma organizasyonu ile bireylerin ihtiyaçları tespit edilip, karşılanmaya çalışılmıştır. Ayrıca, topluluklara yardım etmek için örgütleme çalışmaları içerisinde olunmuştur. Bu noktada toplumsal çalışma ile koronavirüs sürecinde olumsuz etikelenen kişilere yardım götürülmüştür. Son günlerde ihtiyaç haline gelen maskelerin devlet kurumlarınca dağıtılması ve teslim için eczanelere verilmesi de toplumsal çalışmanın ‘kaynakları erişilebilir kılma’ vizyonunun bir sonucudur. Toplumsal çalışma çerçevesinde yapılan bu yardımlar hızlıca çöküşe geçen toplumun kalkınması hedeflenmiştir ve koronavirüs sürecinde topumdaki sorunların çözümü için çaba sarf edilmiştir.
Koronavirüs sürecinde bölgelere göre çeşitli toplumsal çalışma modelleri uygulanmıştır. Toplumsal çalışma ile birlikte toplumun kendi kendine yetebilmesi sağlanmaya çalışılmıştır. Gerekli koordinasyonlar sağlanarak, örgütler kurularak, toplumdaki kaynakların erişilebilirlik oranları üst seviyeye çıkarılmıştır. Bahsettiğim bu özellikleri koronavirüs sürecinde daha iyi görülmüştür. Koronavirüs sürecinde de çeşitli toplumsal çalışma faaliyetleri ile kurum programları üzerinde iyileştirmeler yapılarak, yeni hizmetler tasarlanmıştır. Atılan bütün adımlar sosyal politika bağlamında atılmıştır. Yapılan tüm iyileştirme hareketlerinin amacı koronavirüs sürecinde toplumun, hizmete daha hızlı ve kolay ulaşmasıdır. Sosyal planlama kriz durumlarında ve toplumdaki bireylerin talep etmesi dahilinde söz konusu olabilmektedir. Daha sonra toplumu da işin içine alarak sosyal planlama basamakları uygulanır. Sosyal planlama kullanılarak toplumun, olumsuz bir şekilde koronavirüs sürecinden etkilenmesi önlenmeye çalışılmıştır. Sosyal planlama, kentsel ve bölgesel ölçekte yapılmaktadır. Birincil yararlanıcılar, sosyal planlamayı yapmak zorundadır. Yapılan sosyal planlama paralelinde araştırmalar, öneriler, geliştirmeler yapılmalıdır. Tüm bunlar yapılırken, bölgesel ve kentsel anlamda analizler ayrıntılı bir şekilde yapılmalıdır. Mahalle ve toplum örgütlenmesine kadar inilmelidir. Burada bashedilen toplum örgütlenmesinin amacı toplumun problem olarak gördüğü şeyleri konu edinmektedir. Buradaki amaç toplumun kendi kendisini idare edecek duruma gelmesidir. Herhangi bir sorunun çözümünde toplumunda aktör görevinde olması amaçlanır. Yapılan toplum örgütlenmesi faaliyetleri, toplumu birlik ve beraberliğe sevk ederek bütünleşmeyi sağlamaktadır. Unutmamak gerekir ki sosyal politikada urygulama süreçleri açısından en önemli faktörlerden birisi de toplumun katılım sağlamasıdır. Birlikte çalışma kültürü, sorunlara hızlı çözüm ve problemlere karşı hızlı koordinasyon yetenekleri geliştirme de amaçlanmaktadır. Sosyal politika toplumun ihtiyaçlarını tespit etme konusunda tek başında yetmeyebilir. Toplum katılımı da bu açıdan çok önemlidir.
Yukarıda belirtilen; toplumsal çalışma, toplum örgütlenmesi, sosyal planlama, sosyal aksiyon, benzeri konular ile paralel olarak koronavirüs sürecinde gerçekleştirilen çeşitli faaliyetlere göz atacak atalım; alınan bütün tedbirler ilgili birimler tarafından alınmıştır. Koronavirüs sürecinde ilk olarak risk gruplarına emekli maaşı ödemeleri yapılmıştır. Bu sayede ‘risk grubu’ olarak tanımlanan bireylere, emekli maaşı ödemesinin arttırması ile birlikte, ekonomik imkan verilerek sosyal refah sağlanmaya çalışılmıştır. Evde kalan yaşlılar için periyodik şekillerde ‘sağlık hizmetleri’ verilmiştir. Dışarı çıkamayan risk grubu mağdur edilmemiştir. Vatandaşlar için çeşitli ihtiyaç kredileri planlanmıştır ve verilmiştir. İşsiz kalan vatandaşlar için İşkur ödemeler yapmıştır. İşsizlik sigortası fonu kapsamın yer alan işçiler ekonomik destekten faydalanabilmiştir. Ayrıca, son alınan karara göre de 3 ay boyunca işçinin, işten çıkartılması yasaklanmıştır. Sağlık hizmetlerinin aksamaması için 32 bin sağlık personeli ataması yapacağı duyurulmuştu. Sokaklarda kalmak zorunda olan evsizlere ise kalacak yer ayarlanmıştır Ayrıca yaklaşık 2 gün önce alınan karara göre de vatandaşlara sosyal yardım yapılacak.
Koronavirüs sürecinde yapılan sosyal politikalar karşısında en gerekli ihtiyaçlardan birisi ‘para’ idi. Bu bağlamda da toplumu ayağa kaldırmak için irili ufaklı yardımlar yapılmıştı. Çeşitli aralıklarla 3 kez ‘sosyal destek’ sağlanmıştır. Sosyal politika, normal şartlarda bu destekleri, işçi sınıfı ve kamu görevlilerine yapmak zorundaydı. Fakat, talebin bir hayli fazla olması bu durum değiştirmiştir. Yardımılar İşkur ve İçişleri Bakanlığı tarafınca genel olarak işçi sınıfına yapılmıştır. Koronavirüs sürecince ‘işçi sınıfı’ olgusu bile kalmamış durumda. İnsanlar işsizlik ile savaşır durumdadır. Peki, kamu görevlilerine neler yapıldı? Sosyal politika neden kamu görevlilerine fazla destek çıkmadı? Bu durumun sebebi aciliyet ile alakalıdır. Devlet tarafından kamu görevlileri kısmi olarak çalışmaya başlamıştır. Ayrıca, uzaktan çalışmaya müsait olanlar evden çalışmaktadır. Bu nedenle ekonomik anlamda fazla ihtiyaçları yoktur. Sadece, sosyal politikalar çerçevesinde hizmeti herkese ulaştırma ilkesi ile birlikte maskeler, kamu çalışanlarına verilmiştir. Bilindiği üzere maskelerden işçilerde faydalanmıştır. Devlet eli ile yapılan sosyal planlama ve koordinasyon sayesinde gerçekleşmiştir. Türkiye’nin sosyal devlet olmasından dolayı yardımlar, sosyal devlet olmayan devletlere göre daha fazladır. Koronavirüs sürecinde birçok devlet tıbbi koruyucu malzeme açısından yardım da bulunmamıştır. Gerek sağlık hizmetleri gerekse korunma hizmetleri açısından ücretli bir yol izlemiştir. Sosyal politikaların önemi burada da net bir şekilde görülüyor.
Sonuç:
Koronavirüs sürecinde sosyal politikaların daha net görüldüğü sosyal devletler; vatandaşlarının daha rahat ve insanca yaşaması için çeşitli tedbirler, sosyal barış ve sosyal adaleti sağlamak amacı ile çalışmalar yapar. Tabi her ne kadar politikacıların önerilerine göre değişse de genel olarak çerçevesi aynıdır. Sosyal politika, siyaset ile de yakından bağlantılıdır. Türkiye Cumhuriyeti’nin ‘sosyal devlet’ olmasından dolayı sosyal politika kavramını bu kadar çok görüyoruz. Sosyal politikalarımızın, sosyal örgütlenme, sosyal çalışma ve sosyal planlarımızın bu kadar gelişmiş olmasının sebebi geçmişten süregelen sosyal devlet olgusudur. Koronavirüs sürecinde de sosyal devlet olan ve olmayan ayrımı iyi kavranmıştır. Burada sosyal politikalarında değeri anlaşılmıştır.
