20.yy’ın son çeyreğinde ortaya çıkan modernizme tepki olarak ortaya çıkmış bir düşünce tarzıdır. Post-modern, modernlik sonrası anlamına gelmektedir. Postmodernizm için net bir tanım yapılamamaktadır. Postmodernist düşünürlerin her biri kendi içinde farklı bir postmodern tanım barındırmaktadır. En belirgin özelliği belirsizlik içeren bir yaklaşım olmasıdır.
Başlıklar
Postmodernizmin Özellikleri Nelerdir?
- Bazı düşünürlere göre sanayi sonrası dönemde ortaya çıkmış bir yaklaşımdır.
- Belirsizlik ile yakın ilişki kurmaktadır.
- Modernizmle ilişkisi olup olmadığı veyahut modernizmden tamamen bir kopuşu mu nitelediği anlaşılmamaktadır.
- Her türlü otokrat düşünceye karşı çıkar.
- Çoğulcu ve demokratik olmak gerektiğini farklılıkların bir savunucusu olarak göstermektedir diyebiliriz.
- Tüketim konusu postmodern yaklaşım için önemlidir.
- Bazı düşünürlere göre her şeyin içi boşaltılmış anlamların yitimine sebep olmuştur. Her şey tüketim nesnesine dönmüştür.
- Genel geçer tüm söylemler reddedilir.
- Hakikatin ne olduğundan ziyade nasıl inşa edildiği ile ilgilenirler.
- Postmodernist yaklaşım eleştireldir ancak elle tutulur bir çözüm önerisi getirememektedir.
Postmodern Toplum Nedir?
Postmodern toplum , bireylerin sessiz yığınlara dönüştüğü, tüketim aygıtları tarafından esir alındığı bir toplumdur. Bireyler teknoloji ve onun denetimsel mekanizmalarının birer kölesi haline gelmişlerdir.
Nesneler gerçek ihtiyaçlar olmaktan öte kitlelerin arzularına cevap verdiği için ihtiyaç kategorisine girmeye başlamıştır. Her şey tüketim amacı ile varolmaktadır.
Postmodern Feminizm Nedir?
Postmodern feminizm , genel-geçer tüm cinsiyet kalıplarına karşı çıkar. Cinsiyet rolleri toplumsal bir inşadır. Kadınlık ve erkeklik rollerinin tarihsel ve kültürel olarak yaratılmış olduğunu söylemektedir. İçinde yaşanılan topluma özgü kadınlıklar ve erkeklikler olduğunu ve tek tip cinsiyet rolleri inşasının geçersiz olduğunu vurgulamaktadır.
Postmodern Teori Nedir?
Postmodern teori , ele alınan teorisyene göre değişmektedir. Çoğunlukla tüketim toplumu, meta fetişizmi , popüler kültür ve modern-modern sonrası üretilen çeşitli kavramlar ile, sinema , edebiyat , felsefe , sosyoloji gibi alanlarda yapılan çalışmaların yaklaşım biçimidir.
Postmodern Sosyologlar | Kısa Bakış
Jean François Lyotard, Jean Baudrillard , Zygmunt Bauman , Michel Foucault gibi isimler postmodern sosyologlar arasında yer almaktadır. Liste daha fazla uzayabilmektedir ancak postmodern yaklaşım bakımından en bilinenleri zikretmek elzem bulunmuştur. Lyotard’ın postmodern durum adlı eserinde, postmodernliğin modernliğin bir parçası olduğunu, modern çağın meşrulaştırıcı büyük anlatılarının sona erdiğini ifade etmektedir. Küçük öykülerin önemli olduğu söyler, yerelliği ön plana çıkarır.
Baudrillard’ın teorisinde gerçekliğin sonunun geldiğini görmekteyiz. Gerçeklik hiper-gerçekliktir. Simülasyon teorisi ile bu düşüncelerini desteklemektedir. Bauman’ın teorisini katı modernite ve akışkan modernite ayrımı ile ve ayrıca küreselleşme üzerine yazdığı metinler ile anlayabilmekteyiz. Katı modernitede katı üretim biçimleri var iken , akışkan modernite esnek üretim biçimlerine geçişi ifade eder. Sermayenin bedenlerden bağımsız dolaşımını sibernetik teknolojiler ile ifade ederken küreselleşebilenler ile yerelliğine hapsolanları modernlik eleştirisi üzerinden açımladığını görmekteyiz.
Foucault’un yaklaşımı ise genel geçer toplumsal gerçekliğe yönelik yapılan inşaların eleştirisi üzerine olmuştur. Modernlikle beraber yükselen ‘özne’ inşalarına karşı çıkar. Söylemlerin politik inşalar olduğunu vurgular. İsmini zikrettiğimiz tüm bu sosyologların yaklaşımını anlamak için Friedrich Nietzsche’nin düşüncelerini referans almamız önemlidir. Örnek verecek olursak, Foucault tek bir gerçekliğin değil, yorumlamaların olduğunu vurgularken esasında Nietzsche’nin düşüncesinden etkilenmekteydi diyebiliriz.
Kaynakça:
Yildiz, H. (2005). Postmodernizm nedir?. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (13).
Gümüş, S. (2015). Modernizm ve postmodernizm. Can Yayınları.
